Plastic kan steeds opnieuw worden gebruikt en is dus een supercirculair materiaal. Toch worden er meestal de meest ondergewaardeerde producten van gemaakt: wegwerpbestek, verpakkingen en boterhamzakjes bijvoorbeeld. Het Rotterdamse bedrijf Plasticiet waardeert gebruikt plastic op. De jonge ondernemers Joost Dingemans en Marten van Middelkoop toveren combinaties van verschillende kleuren plastic om tot robuuste platen met het uiterlijk van onder meer marmer, graniet en terrazzo.

‘Als iedereen leeft zoals ‘ie wil en daar een ander niet mee benadeelt, is iedereen gelukkig.’ Die overtuiging heeft Dingemans al zolang als hij zich kan herinneren. ‘Koop je producten uit massaproductie, dan benadeel je indirect mensen. Je geeft dan namelijk toe aan slechte arbeidsomstandigheden en lage lonen. Iedere keer dat je een T-shirt koopt bij een commerciële keten met stuntprijzen, hou je die cyclus in stand.’
Zelf uitsluitend bij bewuste, groene, verantwoorde merken shoppen was niet genoeg voor Dingemans en Van Middelkoop. Ze wilden meer impact hebben. ‘Daarom besloten we iets te ondernemen dat we kunnen opschalen, iets waarmee we veel mensen bereiken’, zegt Van Middelkoop.

Ambacht
Al tijdens hun studie Product design aan de Willem de Kooning Academy in Rotterdam bedachten de twee een product waarmee ze jaren later hun doorbraak zouden beleven op de markt van interieurbouw en -ontwerp. ‘We wilden iets produceren waarmee anderen zélf iets kunnen maken. Want wat iemand zelf maakt, daar hecht ‘ie meer waarde aan. Dat draagt vervolgens bij aan een lange levensduur en dus de duurzaamheid van het product’, legt Dingemans uit. ‘Verder wisten we dat we met plastics aan de gang wilden en dat ons product groot moest zijn, om zo veel mogelijk plastic een tweede leven te geven. Het laatste puzzelstukje voor ons plan vonden we in Ahmedabad (India), waar alle ambachten zijn verdeeld over wijken. Denk aan een metaalwijk en een keramiekwijk. Die focus op één element inspireerde ons. Zo besloten we met gebruikt plastic kunststof platen te maken waar onze klanten zelf interieurs en meubilair van kunnen maken. Het zijn platen van tachtig bij tachtig centimeter, verkrijgbaar in meerdere diktes.’

Bijdragen aan de wereld
Doordat hun idee er eerder was dan de afzetmarkt, gooiden de kersverse ondernemers begin 2018 bijna de handdoek in de ring. ‘We hadden geen klant en dus geen doel’, zegt Dingemans. ‘Maar als we dit niet doorzetten, is onze bijdrage aan de wereld te verwaarlozen’, zei zijn compagnon Van Middelkoop toen tegen hem. Om precies te zijn, zei hij: ‘we’re just a chunk of randomly assembled molecules drifting wherever the universe blows you’’, ontleend aan de hit-animatieserie Rick and Morty. Meer aanmoediging had Dingemans niet nodig; ze gingen ervoor. Ze kochten een oven en huurden een ruimte.
De eerste klant diende zich aan: De Bijenkorf. Zo blij als ze ermee waren, zo groot was al snel de teleurstelling; De Bijenkorf trok zich terug. ‘Ik geef ze groot gelijk’, zegt Dingemans lachend nu hij erop terugblikt. ‘Ze wilden er tassen van Prada op presenteren. En wij begonnen net. Ze wisten – terecht – niet zeker of wij kwaliteit konden garanderen.’
Snel daarna kregen ze het verzoek om hun plaatwerk te laten zien op een expositie van de kunstacademie. Vanaf toen is het balletje gaan rollen en inmiddels zijn binnen- en buitenlandse merken, waaronder Ted Baker, Ace & Tate, Nike, SHUZ én alsnog De Bijenkorf, klant.
Meerdere dagen per week staan de mannen zelf aan de oven, een oude pizza-oven. In een aluminium bak leggen ze de plastics. Het gaat exact volgens de door hen ambachtelijk ontwikkelde recepten; kleuren, gewichten en ‘baktijden’ zijn zorgvuldig vastgelegd. De gesmolten plastics gaan in een pers die er een massieve vlakke plaat van maakt. Dan is het tijd voor de afwerking: de plaat wordt geëgaliseerd, krasjes worden weggeschuurd en er gaat een laagje meubelwas overheen. 

Constante grondstoffenstroom
Het eindresultaat is qua ‘look’ het best te vergelijken met marmer, graniet en terrazzo. En dat terwijl het gemaakt is van bijvoorbeeld het productieafval van luchtwasinstallaties van varkensstallen. ‘Voor zo’n producent is het afval, voor ons is het grondstof. We kopen onze ingrediënten in via verschillende kanalen, waaronder een plasticmakelaar. Dat is een inzamelpunt voor plastic van verschillende bedrijven’, zegt Van Middelkoop. ‘Voor ons is het belangrijk dat we een constante grondstoffenstroom hebben. Daarom kiezen we bewust voor onder andere de dopjes van babyvoedingverpakkingen.’ Met een lach: ‘Baby’s zijn er immers altijd.’

Toekomst
Het ondernemersduo heeft twee toekomstwensen. ‘De ene is dat we een groter plaatformaat willen maken. Interieurontwerpers zijn gewend aan grotere maten namelijk. Hoe meer wij aansluiten bij hun behoefte, hoe meer plastic we kunnen recyclen’, zegt Dingemans. ‘Er is subsidie voor het uitbreiden van duurzame ondernemingen. Die willen wij aanvragen.’
Het tweede toekomstdoel is het plaatmateriaal hergebruiken. ‘Het zou het allermooist zijn als we de platen weer terugkregen. Dat kan alleen niet, omdat onze klanten er iets van maken. Er worden veelal vormen uit de platen gezaagd’, zegt Van Middelkoop. ‘Daarom richten we ons nu op het terugkrijgen van het restmateriaal. Laatst hebben we een gesprek gehad met de eigenaar van het merk Foresso. Hij maakt terrazzovloeren van houtsnippers. Bij iedere levering stuurt hij een retourlabel mee. Het enige dat de klant hoeft te doen, is bellen dat het restmateriaal klaarligt om opgehaald te worden. Zo’n werkwijze willen wij ook invoeren.’
‘Wij sorteren het materiaal dat retour komt op kleur om het vervolgens naar een maler te verzenden die er granulaat van maakt. Dat kunnen wij dan weer gebruiken’, vult Dingemans aan.

Eenvoud en zelfstandigheid

De twee jonge ondernemers hechten aan eenvoud en zelfstandigheid. Toen ze onlangs een nieuwe productieruimte zochten, zetten ze drie grote zeecontainers neer. Twee parallel aan elkaar, één overdwars daar bovenop. ‘Natuurlijk hadden we geld kunnen lenen en een luxe gebouw kunnen kiezen’, zegt Dingemans. ‘Maar dat past niet bij ons. Wat we verdienen, steken we in het bedrijf, in het product. Bovendien, de ruimte is er; we staan op het terrein van een oude elektriciteitsfabriek. Het lijkt wel een industriële ruïne. Toffe plek, ruimte zat, geen bouwvergunning nodig. Het is perfect zo.’

Bekijk meer werk van Plasticiet, via @plasticiet 

Mooie vrouwen op oude matrassen. Nastassja Guay Bonnabel blaast gedumpte matrassen in de straten van Amsterdam nieuw leven in door ze te voorzien van een odalisque, oftewel een artistiek getekende naakte vrouw. Met haar schilderkunsten vestigt de kunstenares aandacht op het afvalprobleem én op de schoonheid van het lichaam, in welke vorm dan ook. Bedzzzy sprak met haar over haar bijzondere missie.

Op straat gedumpte matrassen versieren met tekeningen van naaktmodellen. Hoe kom je erop?
‘Mijn idee ontstond vijf jaar geleden toen ik in Parijs oude matrassen op straat zag liggen. De vorm, de kleur, de textuur, het leken wel blanco schilderdoeken. Eenmaal verhuisd naar Amsterdam bleef ik met het idee rondlopen om oude matrassen te beschilderen. Toen ik het twee jaar geleden voor het eerst deed – het was een matras aan de Brouwersgracht – was ik direct verslaafd. Vuilnis omtoveren tot iets wat wél leuk is om naar te kijken. Dat geeft me energie.’

Twee jaar later heb je 300 matrassen ‘op je naam staan’. Is iedere schildering een spontane actie?
‘Ja, ik heb mijn pennen altijd in mijn tas. Als ik op mijn route een matras tegenkom, stap ik van mijn fiets en ga ik aan de slag. Heb ik haast, dan kom ik er later voor terug.’

Hoe reageren voorbijgangers?
‘Meestal positief. Mensen bedanken me. ‘Je maakt van iets lelijks iets moois’, zeggen ze dan. Heel soms krijg ik een negatieve reactie. Bijvoorbeeld van mensen die het porno noemen. En op een tekening van twee vrouwen op een matras kreeg ik de reactie dat het lesbiennes waren. Ik denk dan, hoe kan het dat mensen zo’n hokjesgeest hebben?’

Hoe omschrijf jij zelf de naakte dames die je tekent?
‘Als odalisque, uit de kunstgeschiedenis. Ik geef met mijn tekeningen een moderne twist aan het klassieke naaktmodel. Mensen seksualiseren vrouwen vaak zo. Terwijl ik de wereld gewoon wil tonen zoals die is. Mensen zijn zo vaak naakt in bed.’

Wat inspireert je om telkens opnieuw een naakt te tekenen?
‘De diversiteit van lichamen en hoe iedereen zijn lichaam op zijn eigen manier beleeft. Een belangrijke inspiratiebron voor mij is Charlie She (Instagram: @charlieshe), een nonbinair. Oftewel, iemand die zich noch man noch vrouw voelt. Leeftijd, geslacht, etniciteit, het doet er voor mij niet toe hoe of wat je bent. Iedereen is mooi zoals ‘ie is.’

Is dat de boodschap die je met jouw kunst de wereld in stuurt?
‘Ik wil geen boodschap zwart op wit zetten, geen titel aan mijn werk hangen. Kunst moet je voelen, ervaren. Zodoende kan er voor iedereen een andere boodschap in zitten.’

Maakt jouw kunst een verschil in het leven van mensen?
‘Laatst nam een moeder van een meisje van elf contact met me op. Ze zat niet lekker in haar lichaam, ze vond zichzelf mollig. Zij heeft toen een matras beschilderd en daarover hebben we een gesprek gehad. Dat heeft haar goed gedaan. Zoals haar moeder na afloop zei: de kunst heeft haar zelfvertrouwen gegeven.’

Jouw werk vestigt ook de aandacht op het wereldwijde matrassenprobleem. Jaarlijks belanden alleen al in Nederland 1,5 miljoen matrassen bij het afval. Hoe kijk jij daar tegenaan?
‘Mensen moeten zich meer bewust worden van wat ze kopen, consumeren en afdanken. Dat moet met meer respect voor de planeet.’ Lachend: ‘Zelf koop ik in ieder geval al twee jaar geen nieuw canvas meer; ik gebruik de matrassen voor mijn kunst. Ik koop kleren bij de kringloopwinkel en maak mijn eigen schoonmaakmiddel. De badkamer maak ik schoon met een mengsel van witte azijn, baking soda en en tea tree oil.’

Hoe ziet jouw ideale circulaire wereld eruit?
‘Het is nu nog best moeilijk om circulair te leven. Daarom zou ik willen dat merken consumenten helpen. Het matrassenabonnement dat bedzzzy aanbiedt, zo’n constructie zou gewoon logisch moeten zijn voor alle merken. Merken en mensen moeten meer naar elkaar omkijken door spullen te delen.’

Materiële zaken maken jou dus niet gelukkig. Wat wel?
‘Tijd. Tijd is voor mij ontzettend belangrijk. Twee jaar geleden kreeg ik een burnout, doordat ik alleen maar werkte. Ik vergat tijd voor mezelf te nemen, om lol te maken en goed te eten. Ik werkte alleen maar. Dat was het moment dat ik begon met tekenen op matrassen. Ik had iets nodig dat geen energie vroeg, maar gaf.’

Hoe vind je het dat al jouw schilderingen uiteindelijk door de vuilnisman worden opgehaald?
‘Ik vind het leuk dat iedere schildering iets kortstondigs is. Daardoor voel ik minder druk op mijn schouders. Ik ben trouwens wel super benieuwd hoe vuilnismannen reageren wanneer ze een van ‘mijn’ matrassen oppakken.’

Bekijk meer werk van Nasstasja, via @mistressofmattresses